x
sadsad x
asdasd

Kedilerde Deri ve Tüy Sağlığı

23 Şubat 2022
Kedilerde Deri ve Tüy Sağlığı

KEDİLERDE SAĞLIKLI DERİ VE TÜYLER İÇİN DOĞRU BESLENME

 

Kedilerin deri ve tüyleri hayvanın sistemik sağlığı ile ilişkili birçok ipucu verebilir. Sağlıklı kedilerde kıl yapısı, rengi, şekli, uzunluğu ve yoğunluğu; ırkın genetik özellikleri, beslenme durumu ve çevresel faktörlere göre değişiklik göstermektedir. Tüm bu etmenlere bağlı olarak kedi derisinde santimetre kare başına ortalama 10-18 bin tüy vardır. Tüyleri, kedileri parazitler gibi hastalık etkenlerine, fiziksel darbelere, kimyasal ajanlara ve zararlı güneş ışınları gibi dış etkilere karşı koruma görevi görür. Bu unsurların deriye temasını önlemek ya da en aza indirmek, ancak sağlıklı tüy yapısı ile mümkündür.

 

Yeterli ve dengeli beslenen kedilerin başta sindirim, boşaltım ve bağışıklık sistemi olmak üzere tüm hücre, doku, organ ve sistemleri birbiri ile uyumlu ve sorunsuz şekilde çalışabilmektedir. Deri ve tüy sağlığının korunmasının öncelikli şartı, hayvanın genel sağlığının korunmasıdır. Bu yüzden deri ve tüy yapısındaki değişiklikler hayvanın genel sağlık durumu hakkında ön bilgiler sunabilen önemli belirteçlerdir. Basit bir gözlemle rahatlıkla fark edilebilecek olan tüy dökülmesi, tüylerde renk değişikliği ya da matlaşma gibi durumlar hayvanların genel beslenme ve sağlık durumları hakkında bilgi verebilir. Bu sebeple kedilerde deri ve tüylerin bakım ve kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır.

 

Kedilerde Tüy Dökme Problemini Önlemenin Yolları

 

Kedilerin yaşam döngüsü de tıpkı insanlarda olduğu gibi farklı büyüme, gelişme ve psikolojik evreleri içerir. Bu süreçlerde hayvan metabolizmasında çok sayıda değişiklik meydana gelir. Sağlıklı kediler birçok hayvan türünde olduğu gibi belirli dönemlerde tüylerini yenilerler, bu süreç hayvan sahipleri tarafından tüy dökülmesi olarak tanımlanmaktadır. Tüy dökme kedilerin yaşam döngüsü içinde normal bir süreçtir. Ancak yılın belli dönemlerinde ve aşırıya kaçmayan miktarda olması gerekmektedir.

 

Kedilerde ırk, beslenme, hormonal durum, hastalıklar, ilaç kullanımı, mevsim ve çevresel stresler gibi etmenler deri ve kıl sağlığını doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemektedir. Tüy dökülmesi fizyolojik bir süreç olup normal koşullarda genellikle ilkbahar ve sonbaharın başlangıç dönemlerinde gerçekleşmektedir. Ayrıca sıcaklık ya da gün ışığı miktarındaki değişimler de tüy dökülmesine neden olabilmektedir. Kedilerde tüy dökümü sıklığının ya da miktarının artmasının altında birçok etken yatabilmektedir. Tüy dökümünün normal ya da aşırı olduğunu takip edebilmek için hayvan sahibinin kedisinin özelliklerini iyi bilmesi ve ona uygun bir bakım düzeni sağlaması gerekmektedir. Deri ve tüy sağlığının korunmasında altın kural olan yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanabilmesi için mutlaka kedinin beslenme gereksinimlerine uygun bir mama tercih edilmelidir.

 

Kedileri Yıkamanın Deri ve Kürk Üzerindeki Etkileri

 

Tertemiz Kediler

 

Oldukça titiz hayvanlar olan kediler, dilleri sayesinde kendilerini temizleyebilir ve nadiren banyoya ihtiyaç duyarlar. Sağlıklı kedilerde banyo düzeni genel olarak barındırma ortamı ve yaşam tarzı ile ilişkilidir. Yeterli ve dengeli besleme ile deri ve tüy sağlığı korunan kedilerin yıkanma ihtiyacı (yıkanma sıklığı ve süresi) oldukça azdır. Doğru ürünler tercih edilerek yaptırılan banyo kedi sağlığı açısından önem taşısa da yıkama sıklığında aşırıya kaçılmamalıdır.

 

Kediler, vücut özelliklerine uygun olarak hazırlanmış bakım ürünleri ile yıkanmalı ve temiz su ile durulanmalıdır. Deri ve tüylerde kalıcı veya geçici hasar oluşmaması açısından durulama işlemi hassasiyetle yapılmalıdır. Kedilerin çoğu yıkanmaktan hoşlanmaz ve banyodan kaçmaya çalışır. Kedilerin yıkanmaya alıştırılması için ödül mamalarından yararlanılabilir. Her banyodan sonra aşırıya kaçmamak koşulu ile belli bir ödül beslenmesi yapmak, yıkanma sürecinde rahatlamalarını sağlayarak, banyoyu keyifli bir etkinlik haline getirmeye yardımcı olacaktır.

 

Düzenli Tarama

 

Kediler günlük aktivitelerinin bir parçası olarak kendi tüylerini tararlar. Tüy temizliği için kedileri sık sık yıkamak yerine zaten onların yaşam rutinlerinde yer alan taranma aktivitesine destek olacak uygulamalar tercih edilmelidir. Düzenli tarama uygulaması ölü deri hücreleri ve kirli tüylerden kurtulmaya yardımcı olurken, dış parazitlerden korunmaya da destek sağlamaktadır.

 

Kedinizi düzenli taramak deri ve tüy sağlığının yanında sindirim sistemini de olumlu etkilemektedir. Sahibi tarafından taranmayan kediler bu işlemi gerçekleştirmek için genellikle kendi dillerini kullanırlar. Sonuç olarak tüyler ya da tüy üzerinde bulunabilen kir veya parazitlerin sindirim sistemine girişi sağlanmış olur. Bu durum beslenme düzenini, sindirim sistemi ve bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek deri ve tüy sağlığını bozabilir. Kendini tekrarlayan bir döngü olması sebebiyle durum gün geçtikçe kötüleşebilir.

 

Bu durumlar göz önüne alındığında kedilerin düzenli taranması ve bakımlarının geciktirilmemesi hayvan sağlığı açısından oldukça önemlidir. Yıkama sıklığı ve tarama düzeni tüy uzunluğu, mevsim, barındırma ortamı gibi çok sayıda faktörden etkilenmekte ve kediler arasında farklılık göstermektedir.

 

Kedinizi Tanıyın

 

Kediler ırk çeşitliliği fazla olan hayvanlardır. Başka bir deyişle çok sayıda kedi ırkı bulunmaktadır ve her ırkın özelliklerinin farklılık gösterdiği unutulmamalıdır. Öncelikle kedinizin ırkına özgü deri ve tüy yapısı özeliklerini bilmelisiniz. Örneğin;

 

  • Sfekns, Donskoy, Peterbald gibi kedi ırkları genellikle tüysüz olarak sınıflandırılmaktadır. Ancak, bu ırklar tamamen tüysüz olabileceği gibi az da olsa tüye sahip olabilirler. Kıl örtüsünden yoksun olmaları nedeniyle derileri oldukça hassastır. Bu yüzden deri sağlığının korunması ve geliştirilmesi için diyetlerinde yüksek miktarda kaliteli protein, düşük düzeyde karbonhidrat ve uygun düzeyde omega-3 yağ asitlerine gereksinim duyarlar.

 

  • Doğu ırkları olacak tanımlayabileceğimiz Bengal ve Siyam gibi kedi ırkları daha düz, kalın ve dökülmeyen tüy yapılarına sahiptir. Kaliteli protein ağırlıklı beslenme, cilt ve tüy sağlıklarının vazgeçilmez parçasıdır.

 

  • Chinchilla, Ankara kedisi, Ragdoll gibi ırklar uzun, kabarık ve dökülmeye yatkın bir tüy yapısına sahiptirler. Tüy sağlıkları için yüksek miktarda kaliteli protein ve omega-3 yağ asitlerine ilave olarak vitamin-mineral yönünden yeterli ve dengeli bir diyete ihtiyaç duyarlar.

 

Kedi vücudunun en büyük organı olan deri, hayvan ağırlığının dörtte birine (%25’ine) kadar ulaşabilir. Çevreye karşı bariyer olma, vücut sıcaklığını düzenleme ve dokunma hissi sağlama gibi temel görevleri bulunmaktadır. Dışarıdan tek bir tabaka gibi görünse de birbiri ile uyum içinde çalışması gereken farklı katmanlar ve bileşenlerden meydana gelmektedir. Dinamik bir organ olan derinin tüm bileşenlerinin periyodik olarak kendini yenilemesi gerekmektedir. Bu yenileme süreçleri hayvanların gereksinim duyduğu tüm besin maddelerinin yeterli ve dengeli bulunması ile mümkündür. Büyüklük ve işlevleri göz önüne alındığında, deri ve derinin bir unsuru olan tüy sağlığını korumanın en temel yolu hayvanların beslenmesine özen göstermek ve ırk özelliklerine göre gereksinim duyduğu diyet bileşenlerini eksiksiz olarak karşılamaktır. Unutulmamalıdır ki deri ve tüy sağlığını korumak, deri ve tüy hastalıklarını iyileştirmekten çok daha kolaydır.

 

Beslenmenin Önemi 

 

Kedilerin deri ve tüy yapıları ırksal özelliklerine göre değişiklik gösterse de bu dokuların sağlığını korumadaki temel nokta beslenmedir. Yeterli ve dengeli beslenme tüm canlılarda olduğu gibi kedilerde de sağlıklı ve kaliteli yaşamın en temel unsurudur. Beslenme gereksinimleri hayvanın ırkı, vücut ağırlığı, yaşı, aktivite düzeyi, fizyolojik durumu, yavru sayısı, çevre sıcaklığı gibi çok sayıda etmenden etkilenmektedir. Deri ve tüy sağlığının korunmasında tüm besin maddeleri önemli olsa da bazıları ön plana çıkmaktadır.

 

Hayvan sağlığının korunması için tüm besin maddeleri yeterli, dengeli ve sürekli olarak sağlanmalıdır. Bazı durumlarda bir veya birkaç besin maddesine olan gereksinim artabilmektedir. Kedilerde deri ve tüy sağlığının korunması için öncelikli besin maddeleri aşağıda verilmiştir.

 

  • Protein ve amino asitler: Deri ve tüylerin yenilenme süreçleri fazla miktarda protein ve enerji gerektirmektedir. Bu döngünün sağlıklı şekilde sürdürülebilmesi için gerek duyulan protein miktarı, diyet ile alınan proteinin %30’una kadar çıkabilmektedir. Kıl yapısının %95’inin protein olduğu düşünüldüğünde, hayvanların deri ve kıl sağlığı için metabolizmada kullandığı protein miktarının büyüklüğü anlaşılabilmektedir. Protein yetersizliğinde tüy dökülmesi, deride pullanma ve kıllarda renk kaybı gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Bu lezyonlar özellikle yavru ve genç kedilerde daha hızlı oluşabilmektedir. Proteinin miktarı yanında kalitesi de deri ve tüy sağlığı üzerinde öneme sahiptir. Hayvanların protein gereksinimi sindirilebilirliği yüksek ve kaliteli protein kaynakları ile karşılanmalıdır.                                          

  • Yağlar ve yağ asitleri: Yağlar yüksek enerji içeriği ve diyete lezzet verme özelliği ile kedi mamalarının değişmez bileşenleridir. Ek olarak yağlar, esansiyel yağ asitlerinin de kaynağıdır. Esansiyel yağ asitleri kedi vücudunda sentezlenemediği için mama ile alınmaları gerekmektedir. Bu grup içeresinde yer alan omega-3 ve omega-6 yağ asitlerinin deri ve tüy sağlığının korunmasında ve geliştirilmesinde önemli etkileri bulunmaktadır. Eksikliğinde, deride pullanma, kabarma, kaşıntı ve tüy dökülmesi görülebilir. Deri ve tüy sağlığını garanti altına almak için diyette özellikle Omega-3 bakımından zengin yağlara yer verilmelidir.

 

  • Protein ve esansiyel yağ asitlerine ilave olarak çinko, bakır, A vitamini, B grubu vitaminler ve E vitamini deri ve tüy sağlığı üzerine doğrudan etkileri olan besin maddeleridir.

 

Kedinizin deri ve tüy sağlığını korumak için özenle hazırlanmış Pronature Perfect Maintenance; somon yağında bulunan omega-3 yağ asitleri ve somon proteini içeriği sayesinde; kaşıntı, tahriş, tüy dökülmesi gibi sorunların oluşma riskini azaltarak deri ve tüy sağlığını geliştirmeye katkıda bulunur. 

 

Doç. Dr. Eren KUTER

MAKÜ, Veteriner Fakültesi, Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı

Paylaş :
T-Soft E-Ticaret Sistemleriyle Hazırlanmıştır.